یکی از مواردی که بسیاری از برنامه نویسان تازه‌کار یا بهتر است بگوییم فردی که قصد شروع برنامه نویسی را دارد، به آن نیاز خواهد داشت و در گام های نخست در جستجو آن تلاش خواهد کرد، اصطلاحات برنامه نویسی و مفاهیم اولیه و پایه آن است. در این مقاله قصد داریم مفاهیم اولیه برنامه نویسی و اصطلاحات برنامه نویسی را معرفی بیان کنیم.

 اصطلاحات رایج پیش از برنامه نویسی

الگوریتم (Algorithm) :

یکی از اصطلاحات برنامه نویسی که پیش از شروع برنامه نویسی با آن مواجه خواهیم شد الگوریتم است. روش گام به گام برای رسیدن به یک هدف خاص می‌باشد. در واقع پیش نیاز یک برنامه خوب، الگوریتم خوب است. یعنی الگوریتم با کد قابلیت اجرایی خواهد یافت.

فلوچارت (flowchart) :

نمودار جریان فرآیند یا فلوچارت یک نمایش گرافیکی از یک الگوریتم است. برنامه نویسان از آن جهت یک ابزار برنامه ریزی برای حل مشکل استفاده می‌کنند. .برای نمایش مراحل کار یک برنامه از مجموعه ای از اشکال و تصاویر قراردادی استفاده می‌شود. که به این مجموعه اشکال قراردادی فلوچارت می‌گویند.

برنامه (program) :

مجموعه‌ای سازمان یافته از دستورالعمل ها است که در زمان اجرا، یک کار یا عملکرد خاصی را انجام می‌دهد. برنامه توسط CPU یا همان واحد پردازش مرکزی پیش از اجرا، پردازش می‌گردد. مرورگری که در حال استفاده از آن هستید، بازی ها و سایر برنامه‌های نصب شده در سیستم‌ شما، همگی نمونه هایی از program هستند.

ورودی (input) :

مجموعه ای از داده ها و دستورالعمل ها که از طریق دستگاه و ابزارهای ورودی در اختیار رایانه قرار می‌دهیم. برای مثال دریافت اطلاعات از کاربر نمونه ای از ورودی است.

خروجی  (Output) :

به نتیجه ای که از انجام دستورالعمل های یک برنامه حاصل می‌گردد، خروجی می‌گویند. خروجی می‌تواند پیغام ، عملیات و حتی ورودی برای برنامه بعدی باشد.

کد (Code) :

یکی از اصلی‌ترین اصطلاحات برنامه نویسی است که به منظور توصیف مجموعه ای از دستور العمل‌های نوشته شده با  استفاده از یک زبان برنامه نویسی و قوانین خاص آن زبان می‌باشد؛ به بیانی دیگر کد محتوای نوشتاری یک برنامه کامپیوتری است که به کامپیوتر می‌گوید چه کاری انجام دهد، چه چیزی را به کاربر نشان دهد و اطلاعات را کجا ذخیره کند.

برنامه نویسی (coding) :

“برنامه نویسی” یا “کد نویسی” به معنای استفاده از یک زبان برنامه نویسی به منظور واداشتن کامپیوتر به اجرای عمل مورد نظر است. هر خط کد، مجموعه ای از دستورالعمل‌ها برای کامپیوتر به شمار می‌آید. به چند خط کد معمولا یک اسکریپت گویند و یک برنامه از یک یا چند مجموعه از اسکریپت ساخته می‌شود.

اصطلاحات برنامه نویسی در حین کدنویسی

متغیر (variable) :

متغیر‌ها همانند جعبه‌ای است که هر نوع داده‌ای را می‌توان به صورت موقت در حافظه ذخیره کرد. متغیر یکی از موجودیت های کلیدی در برنامه نویسی و مستقل از نوع زبان برنامه نویسی است.

نوع داده (data type) :

داده هایی که در یک برنامه مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌تواند انواع مختلفی همچون اعداد (عدد صحیح، عدد اعشاری)، رشته متنی (رشته یا string)، داده منطقی (باینری)، داده مجموعه‌ای (آرایه) و … باشد. نوع داده مستقل از زبان برنامه نویسی است و استفاده از آنها در جای مناسبش باعث بهبود سرعت و عملکرد برنامه خواهد شد.

دستور (statement) :

به لیستی از دستورالعمل های یک برنامه کامپیوتری گفته می‌شود. دستور ترکیبی از مقادیر، عملگرها و … است. این اصطلاح در اکثر زبان های برنامه نویسی معنایی یکسان دارند.

دستور شرطی (condition) :

گاهی در برنامه باید تصمیم گیری کنیم و با توجه به موقعیت و تحت شرایطی خاص دستوراتی اجرا شوند در این حالت از دستورات شرطی بهره می‌گیریم.

دستور تکرار یا حلقه  (loop) :

برخی از دستورات نیاز دارند تا حتی بیشتر از شاید هزار بار تکرار شوند و قطعا نوشتن فقط یک دستور به صورت متوالی با تکرار هزار بار کاری مناسب نیست بنابراین نیاز به دستور تکرار داریم تا همچون حلقه عمل کرده و دستورات را با دفعات تکرار مورد نظر انجام دهد‌.

آرایه (Array) :

آرایه نوعی از متغیر با تعداد زیاد با اندیس شماره گذاری شده است. این اندیس گذاری در اغلب زبان های برنامه نویسی از صفر شروع می‌شود.

رشته (String) :

زمانی که تعداد زیادی کاراکتر به صورت متوالی و پشت سر هم قرار گیرند، تشکیل یک رشته می‌دهند. به عبارتی دیگر رشته آرایه ای از کاراکترها است.

تابع (Function) :

قطعات کوچک در یک برنامه که وظایف خاصی را انجام می‌دهند و با دریافت ورودی و وظیفه ای که باید انجام دهند مقدار خاصی را برمی‌گردانند. هر تابع یک بار نوشته می‌شود و با فراخوانی نام شان قابل استفاده و اجرایی خواهند بود. توابع باعث بهینه شدن برنامه نویسی می‌شوند.

فراخوانی تابع (Function Call) :

فراخوانی تابع، قطعه کد کوتاهی است که تابع مورد نظر را برای اجرا فعال می‌کند.

آرگومان (argument) :

از اصطلاحات برنامه نویسی که در زمان تابع نویسی با آن مواجه خواهید شد آرگومان می‌باشد. آرگومان در واقع همان مقدار یا پارامتر ورودی در زمان فراخوانی تابع گفته می‌شود.

نحو (syntax) :

قوانینی که بیان کننده ساختار یک زبان برنامه نویسی است. این قوانین شامل علایم نگارشی و کلمات و اصطلاحات خاص یک زبان را مدیریت و کنترل می‌کند. برای مثال در زبان برنامه نویسی ++c سیمیکالن (؛) یا همان نقطه ویرگول در پایان هر دستور قانونی است که باید رعایت شود.

کامپایلر(compiler):

برنامه ای که کد منبع نوشته شده در یک زبان برنامه نویسی را به زبان دیگری ترجمه می کند، معمولاً کد ماشین را برای اجرا بر روی پردازنده کامپیوتر ترجمه میکند.

کتابخانه(library):

از دیگر اصطلاحات برنامه نویسی در قدم های بعدی با آن مواجه خواهید شد، کتابخانه است. کتابخانه در واقع گروه بندی از تابع ها و روش ها که به صورت جداگانه قابل استفاده هستند و در بین پروژه های مختلف قابلیت استفاده مجدد را دارد.

فضای ذخیره سازی :

فضای ذخیره سازی در واقع حافظه ای است که برای ذخیره سازی برنامه مورد نیاز است.

بیت (Bit) :

کوچک ترین واحد داده در کامپیوتر که یک رقم باینری (دودویی) است باینری به این معنا که تنها می‌تواند مقدار ۰ یا ۱ را در خود ذخیره کند. یک یا صفر بودن معادل بله و خیر یا روشن و خاموش است.

بایت (Byte) :

هر ۸ بیت متوالی معادل یک بایت خواهد بود. در واقع بایت اساسی ترین واحد داده در محاسبات و ذخیره سازی به شمارمی‌آید؛ و هر کیلو بایت برابر ۱۰۲۴ بایت است.

شی (object):

مجوعه ای از داده ها و عملیات است که  به صورت مستقل و با نام خودشان تعریف میشوند. هر شی دارای وضعیت و رفتار ایست که با استفاده از آن میتوان عملکرد خاصی را در برنامه پیاده سازی کرد.

تهی (null):

به معنای عدم وجود مقدار یا اشاره گر به یک شی است. در بسیاری از زبان های برنامه نویسی، تهی با null نشده داده میشود. تهی از اصطلاحات برنامه نویسی است که بسیار پر کاربرد بوده و در مواجه با خطا و دیباگ کردن با آن سر و کار خواهید داشت.

کد اسکی (ASCII) :

این اصطلاح مخفف عبارت American Standard Code for Information Interchange به معنی کد استاندارد آمریکایی برای تبادل اطلاعات می‌باشد. از آنجایی که کامپیوتر توانایی درک زبان انسان را ندارد بنابراین کاراکترها باید به عدد تبدیل شوند تا کامپیوترها بتوانند از آن استفاده کنند. کد اسکی از ۱۲۸ عدد صحیح ۷ بیتی استفاده می‌کند و ۵۲ حرف کوچک و بزرگ و ۱۰ رقم عددی الفبای رومی و کاراکتر های نقطه گذاری و نمادهای دیگر را رمزگذاری می‌کند؛ این کدهای استاندارد برای تمامی کامپیوترها قابل درک هستند.

سخن پایانی

تا اینجا با اصطلاحات برنامه نویسی و مفاهیم اولیه آن آشنا شدید. هر یک کاربردها و قوانین ویژه خود را دارد. اینها تنها بخش کوچکی از اصطلاحات دنیای برنامه نویسی بود که برای هر فرد تازه کار لازم است آنها را بداند. یادگیری تمامی اصطلاحات در ابتدای مسیر یادگیری کاری دشوار است. پس در مقالات بعدی به مفاهیم و اصطلاحات تخصصی تر و پیشرفته تر خواهیم پرداخت. نظرات خود را در قسمت دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.