همانطور که در مقاله انواع زبان‌های برنامه نویسی خواندیم زبان‌های برنامه نویسی انواع مختلفی دارد یکی از انواع آنها زبان برنامه‌نویسی تصویری یا ویژوال است. زبان برنامه نویسی تصویری به آن دسته از زبان‌های برنامه نویسی گفته می‌شود که به جای اینکه در آنها از متن یا نوشته‌ای استفاده کنند، از تصویر و شکلک استفاده می‌کنند. در زبان برنامه نویسی تصویری از تصاویر و شکلک‌ها برای فهماندن منظور به کامپیوتر استفاده می‌شود.

اکثر زبان‌های برنامه نویسی تصویری بر پایه ایده “جعبه‌ها و پیکان‌ها” هستند. در این روش از جعبه‌هایی به عنوان اشیای صفحه‌ای و پیکان‌ها یا خط هایی برای ارتباط دادن این جعبه‌ها به هم استفاده می‌شود.
این نوع زبان‌ها را با نام ویژوال یا (VPL) نیز می‌شناسند. ویژوال به معنای دیداری است که بر روی تصویری بودن این زبان تاکید دارد.
V = Visual (دیداری)
P  = programming (برنامه نویسی)
L =  Language (زبان)

تفاوت زبان برنامه نویسی تصویری و متنی

در یک زبان برنامه‌نویسی تصویری، مراحل برنامه نویسی، بسیار شبیه زبان‌های برنامه‌نویسی متنی است با این تفاوت که در برنامه نویسی متنی از متغیرها، عبارات شرطی و … استفاده می‌شود اما برای بیان آنها در زبان برنامه نویسی تصویری از جعبه‌ها و پیکان‌ها استفاده می‌شود. مثلا برای تبدیل عدد یک به متغیری به نام test با دوجعبه و یک پیکان انجام میشود.
یک فرق دیگر بین زبان‌های متنی و تصویری اولویت اجرای آنها است. به این صورت که در زبان برنامه نویسی متنی اولویت‌ اجرای دستور از بالا به پایین است اما در زبان تصویری اولویت را پیکان‌ها به ما نشان میدهند.

اسکرچ، زبان برنامه نویسی تصویری

از مهم‌ترین زبان برنامه‌ نویسی تصویری می‌توان به زبان برنامه نویسی اسکرچ اشاره کرد که برای کودکان به صورت رایگان در سال ۲۰۰۷ عرضه شده.
اسکرچ یک زبان برنامه‌نویسی تصویری هست که برای کودکان و نوجوانان ۸ تا ۱۶ ساله طراحی شده. کدها و دستورات زبان اسکرچ مثل قطعه های پازل هستن و توی رنگهای مختلف دسته بندی شدن. با اسکرچ میتونید انواع بازی، داستان، انیمیشن بسازید و با سرگرمی برنامه نویسی رو یاد بگیرید.

البته در بعضی از قسمت‌های اسکرچ نیاز به نوشتن متن هست که در بلاک‌های آن آمده است. اما در اسکرچ جونیور که برای کودکان زیر ۸ سال طراحی شده است از هیچگونه نوشته‌ای استفاده نمی‌شود و آن کامل تصویری است. این دو زبان تفاوت‌های ریزی دارند که در مقاله تفاوت‌ زبان‌ برنامه نویسی اسکرچ و اسکرچ جونیور به آن‌ها اشاره کرده‌ایم.

بلاکی، یکی دیگر از انواع زبان برنامه‌نویسی تصویری

این زبان‌ هم مانند اسکرچ یک زبان برنامه‌نویسی تصویری است. همان‌طور که از نام بلاک انتظار می‌رود در آن بلاک‌ها شبیه به قطعات پازل یا آجرهای لگو هستند که روی‌هم چیده می‌شوند تا یک مسئله را مطابق یک الگوریتم حل کنند.این زبان‌ به دلیل تصویری بودن دیگر نیازی به دستور زبان نوشتاری ندارد به همین دلیل سرعت یادگیری را صدچندان کرده‌است. تنها خطایی که در برنامه نویسی به این زبان می‌توانید ببینید خطایی است که مربوط به شیوه حل کردن شماست یعنی خطاهای الگوریتمی؛ این مسئله به تقویت قدرت تفکر و پرورش مهارت حل مسئله کمک بزرگی می‌کند. می‌توانم بگویم فوق‌العاده است! این زبان هم مانند اسکرچ از زبان فارسی پشتیبانی می‌کند و می‌توانید به راحتی در آن‌ بازی بسازید.

تینکر، نمونه‌ای دیگر از زبان برنامه نویسی تصویری

تینکر هم مانند دو زبان بالا تصویری است و به جای اشیا و ارتباط از جعبه و پیکان‌ها استفاده می‌کند. سازندگان این زبان، آن را برای افراد ۸ سال به بالا پیشنهاد می‌کنند چون این زبان نسبت به دو زبان قبل کمی پیچیده‌تر است و کار با آن نیاز به کمی مهارت دارد. در زبان تینکر نسبت به زبان اسکرچ کمی بیشتر از نوشته‌ها استفاده می‌شود ولی محوریت و اصل کار با همان بلاک هاست. متاسفانه این زبان از زبان فارسی پشتیبانی نمی‌کند و استفاده‌کنندگان از آن باید کمی به انگلیسی مسلط باشند.

سخن پایانی

در نتیجه، زبان برنامه‌نویسی تصویری یک ابزار قدرتمند برای توسعه و پیاده‌سازی برنامه‌هاست که به کاربران امکان می‌دهد با استفاده از تصاویر و عناصر گرافیکی به جای کد نوشتن، برنامه‌های خود را طراحی و پیاده‌سازی کنند. این زبان، به واسطه سادگی و قابل فهم بودن عناصر گرافیکی، به خصوص برای مبتدیان در زمینه برنامه نویسی مناسب است.