کاربرد گیمیفیکیشن در آموزش، به این معنی است که از اجزا و تفکر های بازی طور، در زمینه هایی که ماهیت بازی ندارند استفاده شود، پایه های اصلی گیمیفیکیشن استفاده از اِلمان هایی مثل مدال ها و قهرمانی برای انگیزه دادن به دانش آموزان است. گیمیفیکیشن در آموزش، بازه‌ی وسیعی از آموزشِ ریاضی تا آموزشِ سازمانیِ کارمندان را در برمی‌گیرد. نمونه های گیمیفیکیشن در آموزش فقط منحصر به کلاس درس نیست بلکه شرکت‌ها و سازمان‌ها یادگیری زبان، موسیقی، کد نویسی، هنر، تاریخ و … را برای همه سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز کرده‌اند

گیمیفیکیشن در آموزش، برای حل مشکل همه‌ی حوزه‌های زیر، راه حل ارائه کرده است.

• آموزش در مدارس
• آموزش ریاضی و درس‌های دیگر
• آموزش الکترونیک
• آموزش از راه دور
• آموزش مجازی
• آموزش کارمندان
• آموزش استفاده از یک محصول
• آموزش امدادرسانی و کمک‌های اولیه
• و هر حوزه‌ی دیگری که در آن آموزش وجود داشته باشد.

گیمیفیکیشن در نمره دهی به دانش آموزان چگونه است؟

در اغلب سامانه های آموزش آنلاین، هر دانش آموزی که تمرینی را درست انجام دهد، یک امتیاز مثبت می گیرد و اگر چند اشتباه در حل تمرین ها داشته باشد، امتیاز منفی می گیرد، در طول ترم این جریان ادامه پیدا می کند تا اینکه پایان دوره آموزشی دانش آموزان به سطح آموزشی بالاتر، منتقل می شوند و عکس نفرات برتر در سامانه نمایش داده می شود.

کاربرد گیمیفیکیشن در آموزش موسسات و مدارس

۱) سیستم جایزه بر اساس امتیازات

تشویق، یکی از عوامل موثر انگیزه‌دهی در کودکان و در بزرگسالان است.

مثل بازی‌های ویدئویی، فراگیران، هنگام کسب امتیاز انگیزه پیدا می‌کنند و احساس می‌کنند نتیجه‌ی زحماتشان را دیده‌اند.

شما هم می‌توانید بر اساس فعالیت‌های کلاسهایتان سیستم امتیازدهی تعریف کنید و برای کارهای مختلف، امتیاز در نظر بگیرید؛ فعالیت‌هایی مثل به موقع انجام دادن تکالیف، مشارکت در کلاس، و یا هر فعالیت دیگری که خودتان صلاح می‌دانید. سیستم امتیازدهی که تعریف می‌کنید، باید متناسب با سبک کلاس شما باشد و به فراگیران کمک کند تا پیشرفت خود را دنبال کنند.

این سیستم امتیازدهی، حتی می‌تواند بر نمراتی که می‌دهید، تاثیرگذار باشند. مثلا اگر فراگیران، میزان معینی امتیاز کسب کنند، می‌توانید یا نمرات نهایی‌شان را بالا ببرید یا پایین‌ترین نمره‌ای را که گرفته‌اند، نادیده بگیرید. این کار، جدا از اینکه به فراگیران انگیزه می‌دهد، سبب می‌شود که احساس کنند، ثمره‌ی تلاش‌شان را دیده‌اند و از زمان کلاس درس بیشتر لذت ببرند.

۲) ماموریت‌ها را افزایش دهید

یکی از راه‌های زیرکانه‌ای که اساتید می‌توانند با آن گیمیفیکیشن را وارد دوره‌های تدریس کنند، این است که برای هر هفته از ترم تحصیلی ماموریتی تعیین کرده که با انجام آن فراگیران می‌توانند برای دستاوردهایی که کسب می‌کنند، به جای نمره، مدال دریافت کنند. مثلا فراگیران می‌توانند در گروه درسی خود، برای ارائه‌ی مطلب و یا خلاصه‌گویی قسمتی از درس به زبان ساده مدال دریافت کنند.

۳) فضای کلاس را رقابتی کنید 

خلاق بودن و توجه به علاقه‌ی فراگیران، نقش موثری در یک گیمیفیکیشن موفق دارد. مطمئن شوید که در طول کلاس فراگیران امتیاز کسب کنند، سطح خود را ارتقاء دهند و با یکدیگر در رقابت باشند تا کلاس محیط پویا و سالمی داشته باشد.

۴) تشویق به کار گروهی کنید

بازی‌وارسازی باید به نحوی در کلاس پیاده‌سازی شود که روحیه‌ی کار گروهی را تقویت کرده و فراگیران را تشویق به همکاری با یکدیگر کند. وقتی فراگیران با یکدیگر یاد بگیرند، بازی کنند و تعامل داشته باشند سبب می‌شود تا محیط آموزشی ایده‌آلی ایجاد شود که نشان‌دهنده‌ی ارزش کار گروهی است.

وقتی فراگیران به صورت گروهی کار می‌کنند، می‌توانید ترتیبی دهید تا جایزه‌ها و امتیازات‌شان بین همه تقسیم شود. در این موقعیت فراگیران خیلی سخت تلاش می‌کنند تا به تیم‌شان کمک کنند و هم‌تیمی‌هایشان را برنده کنند.

۸ نتیجه‌ی هیجان انگیز گیمیفیکیشن در آموزش چیست؟

گیمیفیکیشن به ده طریق زیر بازدهی فراگیران را در یادگیری افزایش می‌دهد.

۱) افزایش تمرکز : دانش آموزانی که به سختی می‌توانند توجه خود را کنترل کنند و به کلاس بی توجه هستند با جذاب شدنِ موضوع راحت‌تر روی ان تمرکز می‌کنند.

۲) مهارت سازی : دانش آموزانی که از آموختن مهارت‌های خاص جلوگیری می‌کنند، با جذاب شدن موضوع و فرایند یادگیری، آن را می‌آموزند.

۳) تعامل : گیمیفیکیشن، منجر به انگیزه و مشارکت بیشتر می‌شود. چون بدیهی است که بیشتر دانش آموزان از تمرینات به شکل بازی بیشتر خوششان می آید.

۴) پیشرفت محسوس : نوار پیشرفت مانند نمودار مهارت‌افزایی و… به دانش آموزان این امکان را می‌دهد که به وضوح ببینند چقدر پیشرفت کرده‌اند و برای پر کردن این نوار، انگیزه‌ی بیشتری داشته باشند.

۵) راحتی بیشتر : با یک نظرسنجی سریع متوجه می‌شوید که تعداد زیادی از دانش آموزان شما گیمر هستند. پس قطعا یادگیری برای آن‌ها در یک محیط بازی‌وارسازی شده نسبت به کلاس درس عادی، راحت‌تر خواهد بود.

۶) بهبودِ ماندگاری مطلب در ذهن : طبق آمار سایت Prodigygame بازی‌های یادگیری تعاملی، می‌توانند میزان ماندگاری دانشِ دراز مدت را تا ده برابر افزایش دهند.

۷) انعطاف پذیری در برابر شکست : اغلب بازیکنان قبل از موفقیت در یک بازی، باید شکست بخورند. با استفاده از این مفهوم و اجازه دادن به دانش آموزان برای انجام دوباره‌ی تکالیف و… می توانید به دانش آموزان یادآوری کنید که شکست همیشه یک نقطه پایان نیست. بلکه مرحله‌ای در روند یادگیری است.

۸) تکمیل تکالیف به طور منسجم : با گیمیفیکیشن می‌شود تکالیف را مثل بازی جذاب کرد تا توجه و تمایل دانش آموزان را خارج از کلاس هم به درس جلب کرد. اگر برای این کارها امتیاز و جایزه تعریف کنید، خواهید دید که دانش آموزان بیشتری مرتباً تکالیف را تکمیل می‌کنند.

نمونه گیمیفیکیشن در آموزش (۲ مورد از موفق‌ترین‌ها)

نمونه های گیمیفیکیشن، در آموزش فقط منحصر به کلاس درس نیست، بلکه شرکت‌ها و سازمان‌ها یادگیری زبان، موسیقی، کد نویسی، هنر، تاریخ و … را برای همه سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز کرده‌اند.

TEDEd

TEDEdبرنامه آموزشی گیمیفای شده، برای درس‌های ویدیویی است که در TEDEd شما می‌توانید با استفاده از فیلم‌های آموزشی شگفت انگیز و سرگرم‌کننده‌ای که خودتان ساخته‌اید یا آن‌هایی که در تد (TED) و یوتیوب هستند، برنامه‌های آموزشیِ گیمیفای شده طراحی کنید. برای هر سنی شما می‌توانید ویدیویی را انتخاب کرده و برایش یک توضیح اضافه کنید. سپس با توجه به محتوای ویدیو یک آزمون چند گزینه‌ای، منابع برای مطالعه بیشتر و… به آن اضافه کرده و امکان بحث و گفتگو در مورد ویدیو را ایجاد کنید.

به این ترتیب محتوای آموزشی شما نه فقط با دانش آموزان‌تان، بلکه با افراد دیگر هم به اشتراک گذاشته می‌شود. در TEDEd هم رانه (۳) توانایی بروز خلاقیت و بازخورد گرفتن (Empowerment of Creativity & Feedback) انگیزه‌ای است که به کار گرفته شده و به مربیان این قدرت را می‌دهد، تا ویدیوی دلخواهی را انتخاب کنند، درس‌های خود را با آن بسازند و آن را با دنیا به اشتراک بگذارند.

 Khan Academy  آکادمی خان

یادگیری هر چیزی به صورت رایگان، برای همیشه

آکادمی خان یک بستر آموزشی است که در آن دانش آموزان می‌توانند ریاضیات، علوم، برنامه نویسی کامپیوتر، تاریخ و موارد دیگر را بیاموزند. آنچه باعث افتخار آکادمی خان شده است، مأموریت آن‌هاست: آن‌ها قصد دارند آموزش را برای همیشه در سراسر جهان (در حال حاضر به ۳۶ زبان) به صورت رایگان ارائه دهند.

رانه‌های گیمیفیکیشن استفاده شده در Khan Academy

 آکادمی خان واقعاً از رانه (۱) معنای حماسی و ندای درون (Epic Meaning & Calling) به خوبی برای ایجاد انگیزه در اهدا کنندگان، خیرین، معلمان و داوطلبان استفاده کرده است. آن‌ها به دلیل مأموریتی که برای خود متصور کرده‌اند: آموزش رایگان همیشگی برای همه، شرکت‌هایی بدست آورده‌اند که هر کدام بیش از ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ دلار کمک مالی کرده‌اند.

با رانه (۲) پیشرفت و دستاورد (Development & Accomplishment) هم هنگام مشاهده فیلم‌ها و پاسخگویی به سوالات به بازیکنان، امتیاز و نشان آنلاین می‌دهد تا انگیزه بگیرند.

همچنین با استفاده از رانه (۵) تأثیر اجتماعی و وابستگی به یک قشر خاص (Social Influence & Relatedness) توانسته است دانشجویان و دانش آموزان زیادی از سراسر جهان به پلتفرم خود جذب کند.

به تعبیر دنیل پینک در کتاب ذهن کامل نو، (امروز متخصصان گیفیمیکیشن در دنیا آموخته‌اند که بازی، نه به عنوان بخشی از زندگی، بلکه خود زندگی است.)

به عبارتی می‌توان گفت بازی، لباسی نیست که به زور و زحمت و در قالب نشان و مدال و امتیاز،‌ بر تن یک فعالیت برود. بلکه گیمیفیکیشن زمانی موفق است که از ابتدا، بازی را در هسته‌‌ی طراحی یک فعالیت در نظر بگیرد و در تمام جنبه‌های آن فعالیت لحاظ کند.

به همین علت، طراحان مدل کسب و کار، باید بپذیرند که بسیاری از کسب و کارها، می‌توانند علاوه بر تامین نیازهای ضروری زندگی، در هسته‌ی خود، دارای هویت بازی باشند و کسب و کار واقعاً در قالب یک بازی و نه بازی واره طراحی و پیاده سازی شود.

معرفی چند کتاب آموزش بازی سازی به کودکان  (گیمیفیکیشن)

کتاب Gamify

اگر به دنبال کتابی برای آموزش بازی سازی هستید که واقعاً به زیرساخت‌ها و مبانی علمی گیمیفیکیشن بپردازد، قطعاً کتاب Gamify نوشته‌ی برایان برک، باید در فهرست گزینه‌های شما باشد.

برایان برک کتاب بازی سازی خود را به دو بخش اصلی تقسیم کرده است. در یک بخش به ارزش و اهمیت بازی سازی پرداخته و در بخش دوم به طراحی بازی توجه کرده است.

کتاب Gamification by Design

کتاب Gamification by Design نوشته “گیب زیکرمن” هم از جمله کتابهای کلاسیک در زمینه گیمیفیکیشن و بازی سازی محسوب می‌شود.

زیکرمن در این کتاب، علاوه بر معرفی و آموزش مبانی و مفاهیم بازی سازی، برخی جنبه‌های فنی و اجرایی را هم مورد توجه قرار داده است.

انگیزه‌ها در بازی، بازی‌های اجتماعی، ابزارهای درگیر کردن ذهنی بازی‌کنندگان، دینامیک بازی‌ها و مرور برخی از مثالهای گیمیفیکیشن، از جمله عناوین کتاب زیکرمن هستند.

سخن پایانی

در نتیجه، گیمیفیکیشن به عنوان یک روش موثر در آموزش و یادگیری شناخته شده است. با استفاده از عناصر بازی و اجزای جذاب آن، می‌توان تحرک و تعامل را در فرآیند آموزش افزایش داد و محتوا را برای کاربران جذاب‌تر کرد. همچنین، گیمیفیکیشن می‌تواند بهبود مستقل در نظارت بر پیشرفت کاربران و افزایش تعاملات اجتماعی بین آنها داشته باشد.

با این حال، برای استفاده مؤثر از گیمیفیکیشن در آموزش، لازم است تلاش کنید تا بهبودهای مناسب در سطح محتوا، طرح‌بندی و فعالیت‌های بازی سازی دست یابید. همچنین، نظارت دقیق بر پیامدهای رفتار کاربران و تأثیرات طولانی‌مدت گیمیفیکیشن بر آنها ضروری است.

به طور کلی، گیمیفیکیشن می‌تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند در آموزش و یادگیری مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به جذابیت و اثربخشی آن، این روش ممکن است بهبود قابل توجهی در فرآیند آموزش و نتایج آموزش داشته باشد. با این حال، برای استفاده مؤثر از گیمیفیکیشن، لازم است تلاش کنید تا بهبودهای مناسب در سطح محتوا و فعالیت‌های بازی سازی دست یابید و همچنین نظارت دقیق بر پیامدهای رفتار کاربران داشته باشید.