کشف علاقه کودکان ، افزایش علاقه کودکان به برنامه نویسی ،شکوفایی استعداد ،  آموزش و سرمایه‌گذاری برای این رده سنی که کودکان امروز و آینده سازان فردای این مرز و بوم هستند، موضوعی حیاتی برای همه است. با  پیشرفت علم و فناوری و بحران شیوع کرونا و به دنبال آن دیجیتالی شدن کسب و کارها، امروزه یکی از دغدغه های تازه برای والدین و آموزگاران، آموزش برنامه نویسی می باشد. تحول روش های سنتی اموزش باعث شده تا مباحثی همجون STEM که اموزش همگرای علوم،  فناوری، مهندسی و ریاضیات است، مورد توجه قرار گیرد. یکی از ابزار های آموزش به شیوه‌ی اِستِم نیز از طریق رباتیک و برنامه نویسی می‌ باشد.

یکی از عوامل روز افزون رشد شرکت های تکنولوژی محور ، پیشرفت تکنولوژی و تغییرات اقتصادی است؛ بنابراین میتوان پیش بینی کرد درآینده‌ای نه جندان دور یکی از مهارت ها و کسب و کار های اساسی، مهارت برنامه نویسی خواهد بود و از اهمیت ویژه‌ای همچون درس های ریاضی و علوم و ادبیات برخوردار خواهد شد.

تشویق کودکان به تولیدکننده محتوا به جای تنها مصرف کننده بازی های کامپیوتری بسیار مهم می‌باشد. ضمن اینکه این کار میتواند آینده‌ی درسی ، شغلی و حتی زندگی او را تحت تاثیر قرار دهد.

قبل از هر چیزی توجه به انتخاب زبان برنامه نویسی معیاری بسیار مهم است .

یکی از بهترین زبان های برنامه نویسی برای کودکان اسکرچ است .یکی از مزیت‌ های بسیار خوب برنامه اسکرچ این است که بدون هیچ کدزنی، کودک و نوجوان می‌تواند به راحتی مطالب را بیاموزد.

در دوره آموزش برنامه نویسی کودکان و نوجوانان، بچه‌ها یاد می‌گیرند که چگونه بازی طراحی کرده و بازی بسازند. علاوه بر ساخت بازی، افراد شرکت‌کننده در دوره آموزش برنامه نویسی اسکرچ، برنامه نویسی کامپیوتر را نیز یاد گرفته و می‌آموزند که چگونه به روشی منطقی فکر نمایند. مفاهیم اصلی و پایه‌ای برنامه نویسی را یاد می‌گیرند.

توجه به نکاتی که در این مقاله بیان میگردد، میتواند برای افزایش علاقه کودکان به برنامه نویسی حائز اهمیت باشد.

این نکته را مدنظر داشته باشید که برنامه نویسی، فرآیند پیچیده‌ای است و نباید با مفاهیم و جزئیات انبوه باعث خستگی کودکان شد. بهتر است با اصول ساده و پایه‌ای شروع کرده و اهدافی کوچک و متناسب با روحیه شان برای آنها مشخص کرد.

در این مقاله قصد داریم با معرفی ۱۰ روش موثر، بتوانید علاقه به برنامه نویسی را در کودکان و دانش آموزان بسنجید،

معرفی ۱۰ روش موثر برای افزایش علاقه کودکان به برنامه نویسی

شروع با آشنایی به اصول اولیه

اولین گام برای کشف علاقه کودکان و افزایش آن به برنامه نویسی با در نظر گرفتن سن انها استفاده از کتاب یا ویدئو های آموزشی موثرترین کار خواهد بود. با داشتن کتاب و ویدئو های آموزشی  کودک میتواند در هر زمان و مکانی از ویدئو استفاده ببرد . حتی اگر قسمتی از آن نیاز به تماشا و مرور مجدد داشته باشد میتواند از آن بهره بگیرد.

کمی بیشتر بیاموزید

یکی از را‌ه ‌های یادگیری و ثبت نکات در ذهن، گفت‌و‌گو درباره‌ی مسائل جدید است. پس کودکان را تشویق کنید تا درمورد نکات جدید با دوستانش صحبت کند.

به عنوان مثال امکان دارد کودک، این اطلاعات جدید را با بازی های کامپییوتری خود ارتباط داده و توضیح دهد که فقط با کدهای کامپیوتری میتوان بازی ساخت.

انتخاب پروژه های کوچک

با این که کودکان سرشار از ذوق و هیجان هستند و تمایل دارند نکات جدید را بیاموزند اما باید دقت کرد که برای اولین پروژه، ساخت یک بازی جنگی یا خلق یک اپلیکیشن، اشتباهی محض خواهد بود .همچنین از زیاده روی در بیان جزئیات ، پرهیز کنید.

در گام اول بهتر است با پروژه های کوچک تری شروع به کار کنید. با این کار کودکان را برای پروژه های بزرگتر آماده خواهید کرد. برنامه های آنلاین همچون scratch  و یا آشنایی با برنامه های موبایل مانند Move the Turtle  از گزینه های مناسبی هستند که میتوان مورد استفاده قرار داد .

برداشتن گام های بزرگتر

پس از این‌ که کودکان با اصول اولیه آشنا شدند و پروژه های کوچک را نیز با موفقیت‌ به اتمام رساندند، میتوان پروژه های بزرگتری را برای آنها در نظر گرفت.

برای انتخاب چنین پروژه هایی باید موضوعاتی را در نظر گرفت که برای کودکان آشنا و معناددار باشد.

بدین  ترتیب کودکان میتوانند بخش های مختلف یک پروژه را درک کرده و کامل شدن آن را مشاهده‌ کنند. به.عنوان مثال ساخت یک بازی بسیار ساده و یا ایجاد یک اپلیکیشن موبایل ابتدایی، برای این مرحله مناسب‌ خواهد بود.

برنامه نویسی = خلاقیت

خلاقیت همچون ریاضی ، علوم و دانش حل مسئله از ارکان اصلی کدنویسی است. بسیاری از برنامه نویسان و ریاضی دانان، با بیان سختی‌های برنامه ‌نویسی باعث ترس دیگران از این مهارت میشوند؛ این در حالی است که برنامه ‌نویسی بیشتر به خلق چیز‌های جدید همچون بازی‌ها ،پویا نمایی و…… می‌پردازد.

بسیاری از کودکان به خلق پدیده‌های نو علاقه دارند.  به عنوان مثال نقاشی و ساخت لگو از جمله کارهای روزمرگی است  اکثر کودکان انجام میدهند. مفاهیم ساده‌ی برنامه نویسی میتواند کمک شایانی برای ایجاد انگیزه در کودک باشد تا  مثلا یک آدمک را در محیط برنامه نویسی به حرکت درآورد و زندگی تازه‌ای برای او بیافریند.

اکتشاف و گشت‌وگذار

یکی از کار های مهم ، انتخاب زبان های برنامه نویسی متناسب با رده سنی کودکان و نوجوانان است. زبان برنامه نویسی مناسب باعث میشود تا فرد پس از گذشت اندکی از آموزش شروع به اکتشاف کند؛ به بیانی دیگر کودک  خود شروع به فراگیری از طریق آزمون و خطا می‌کند؛ به عنوان مثال از خود می‌پرسد “در صورت استفاده از این بلوک چه اتفاقی می‌افتد؟” و سپس اقدام  به استفاده از بلوک ها می‌کند.

زبان های برنامه نویسی اسکرچ و بلاکی برای دانش آموزان ۸ تا ۱۶ مناسب و بهترین شیوه تشویق دانش آموزان و کودکان به کسب مهارت برنامه نویسی است. چرا که آنها در این زبان بدون هیچ کدزنی، میتوانند به راحتی مفهوم برنامه نویسی را بیاموزند.

تمرکز روی علاقه مندی ها

هر فرد می‌تواند با نوشتن چند خط کد ، برنامه هایی متنوع ایجاد کند ؛ پس “به تعداد خطوط کد‌نویسی شده ، راه هست برای خلق برنامه”  و این یعنی هرفرد میتواند هدف خاصی را در برنامه‌ نویسی مدنظر قرار دهد.

به عنوان مثال شاید هدف یک نفر از برنامه نویسی طراحی بازی ۲ بعدی ، پویا نمایی و یا حتی انیمیشن باشد. فرد دیگری نیز احتمالا به دنبال حل مسائل ریاضی و تکالیف مدرسه باشد ؛حتی علاقه به رباتیک نیز می‌تواند باشد . بنابراین علاقه مندی معیار اساسی در انتخاب زبان است و کد نویسی را لذت‌ بخش و در انگیزه عاملی موثر خواهد بود.

کمک گرفتن از یک مربی

تعریف از لذایذ کد نویسی برای کودکان و نوجوانان میتواند آنها را به این مهارت علاقه مند کند اما این بدان معنا نیست که هیچ سختی و چالشی به همراه نداشته باشد؛  همراهی و راهنمایی یک مربی یا فردی که به برنامه نویسی مسلط باشد، میتواند علاوه بر حل مشکلات ، انگیزه فرد را در مسیر یادگیری مضاعف نماید.

ضمن این که مربی فرایند یادگیری را ساده‌تر و مسیر رشد را معین می‌کند. حتی در مسیر اکتشاف و گشت‌وگذار موانعی که ممکن است سد راه قرار گیرند ، به کمک مربی به راحتی از میان برداشته می‌شود.

بیان توانایی حل مسئله به زبانی ساده

عموما برنامه نویسان علاقه بسیاری به حل مسئله دارند . اغلب برنامه نویسان، حوزه کاری خود را  با  توجه به مسائل در حوزه های مختلف ، انتخاب می‌کنند. کودکان در مسیر یادگیری برنامه نویسی می‌آموزند که چگونه مشکلات را برای آسان‌تر کردن حل کردنشان به قطعات کوچکتر تقسیم کنند

تفکر محاسباتی بیانگر این است که چگونه برای مقابله با مشکلات بزرگتر باید آنها را به مجموعه ای از مشکلات کوچکتر و قابل کنترل‌تر تقسیم کرد . بنابراین یکی از روش هایی که میتوان کودکان را به حل مسئله تشویق کرد ؛ ارائه مسائل ساده و کاربردی است و حتی برای این کار میتوان برای آنها جایزه درنظر گرفت. ضمن اینکه شاید راه های خلاقانه‌ای برای حل هر مسئله ارائه شود و نظرها و نگاه‌های مختلفی به هر مسئله وجود داشته باشد . بنابراین حل مسائل می‌تواند  عاملی  تحریک برانگیز برای خلاقیت باشد.

بازی های کد نویسی

از دیگرموارد علاقه به برنامه نویسی میتوان این بازی هارا نام برد. بازی های بسیاری وجود دارد که در واقع بازیکنان در حال برنامه نویسی هستند ، درحالی که اصلا چنین احساسی ندارند و کاملا درگیر بازی شده‌اند. این بازی ها به فهم بهتر مفاهیم برنامه نویسی در کنار تفریح کمک می‌کنند و جنبه‌ی آموزشی دارند.

از جمله بازی های کد نویسی برای کودک و نوجوان میتوان به مواد زیر اشاره کرد:

اسکرچ : فرا تر از یک بازی برنامه نویسی است. در واقع یک پلتفرم کامل است که به کاربر امکان می‌دهد بازی‌های ارسال شده توسط بازیکنان دیگر را انجام دهد و نیز بازی‌های خود را ارسال کند.

کد کامبت: همانطور که از نامش پیداست، Code Combat یک بازی است که کودک را در نوشتن کد جهت کنترل یک قهرمان در یک تلاش حماسی می بیند.

روبوزیل: این بازی مفاهیم را آموزش میدهد،با قرار دادن دستورات در یک سری از بلوک ها ، مراحل به یک ربات برنامه ریزی میشوند.

سخن پایانی

یادگیری برنامه نویسی یکی از عوامل موفقیت کودکان در محیط های تحصیلی و کاری است و فرصت های فراوانی را برای آنها فراهم میکند. توصیه های فوق برای انگیزش ، ترغیب  و افزایش علاقه کودکان و نوجوانان به برنامه نویسی ارائه شد. اکنون زمان شروع یادگیری برنامه نویسی است. پس فرصت را از دست ندهید و همین حالا دست به کار شوید.