با گسترش روز افروزن علم و دانش در عصر حاضر و با پیشرفت تکنولوژی و فناوری های جدید مبحث بسیار مهمی در این زمینه پدیدار میشود به نام فناوری اطلاعات.
ما در این مطلب قصد داریم به معرفی، تاریخچه جهانی آن، تاریخچه ملی آن در ایران، رشته ها و کاربردهای این مبحث و بازار کار آن در ایران و جهان بپردازیم. با ما همراه باشید.
فناوری‌اطلاعات یا آی‌تی چیست؟
این علم که به صورت اکادمیک در سراسر دانشگاه های دنیا در حال تدریس می‌باشد، جزو مهمترین رشته های دنیاست و کاربرد اساسی و مهمی در سازمان های مختلف دارد.
فناوری‌اطلاعات یا information technology که به اختصار IT هم نامیده میشود، علمی است که بوسیله انجمن فناوری و اطلاعات امریکا (ITAA) تعریف شده است.
فناوری اطلاعات یا آی‌تی به مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده سازی، پشتیبانی یا مدیریت سامانه های اطلاعاتی مبتنی بررایانه به ویژه برنامه های نرم افزار و سخت افزار می‌پردازد.
این رشته به طور خلاصه به مسائلی مانند به کارگیری رایانه های الکترونیکی و نرم افزار می‌پردازد تا هر چه بهتر ذخیره، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات را انجام دهد.
در سال های اخیر سعی براین شده تا فناوری اطلاعات به صورت جامع و روشن تری ٌ”ارتباطات مخابراتی” را هم در بر بگیرد.
بنابراین عبارت “فناوری اطلاعات و ارتباطات” یا “information communication technology” که به اختصار ICT نامیده میشود را به کار می‌برند.
توجه شود که فناوری اطلاعات را نباید با رایانه ها و ابزار های ارتباط جمعی یکی دانست زیرا رایانه ها تنها ابزار های فیزیکی فناوری اطلاعات هستند، حال آنکه آی تی چیزی فراتر از این است و اگر بخواهیم آن را به یک سیب تشبیه کنیم، رایانه ها، شبکه ها و نرم افزار ها و…مانند دم سیب است که میوه بوسیله آن تغذیه میشود و این خود سیب است که محصول نهایی، هدف و نتیجه اصلی است.
گذری کوتاه بر تاریخچه فناوری اطلاعات
از زمانی که تکنولوژی انسان ها تنها به نوشتن و نگارش آنچه بر ذهن داشتند بر روی دیواره های غار و لوح ها و سپس اختراع اولین نوشت افزار در حدود ۳۰۰۰سال پیش اکتفا میکرد، زمان زیادی می‌گذرد.
در طی این مدت بشر همواره برآن بوده تا روش های نوینی را جهت کشف، ذخیره، پردازش اطلاعات جایگزین موارد قدیمی تر کندتا اینکه در سال ۱۹۴۰ و با اختراع اولین لوازم و تجهیزات الکترونیکی از جمله کامپیوتر ها انقلاب جدیدی بر فناوری اطلاعات رخ داد. این عصر، عصر الکترونیک نامیده میشود.
عصری که اولین ابرکامپیوتر دیجیتال به نامeniac وارد عرصه شد. این کامپیوتر غول پیکر که توسط جان ماچلی (John Muuchly) و جی پرسپر اکرت (J.Presper Eckert) ساخته شده بود، بیش از ۲۷ تن وزن داشت و یک اتاق را کاملا اِشغال میکرد. این کامپیوتر نخستین ماشین حسابی بود که علاوه بر دو عمل جمع و تفریق توانایی انجام ضرب و تقسیم و جذر را داشت تنها ایرادی که به eniac وارد بود، این بودکه این ابر کامپیوتر توانایی ذخیره دستورالعمل برنامه را نداشت.
با اینکه کامپیوتر ها از سال ۱۹۴۰ وجود داشتند از آنها بیشتر برای انجام محاسبات پیچیده استفاده میشد و عبارت فناوری اطلاعات از سال۱۹۷۸ به بعد زمانی که از کامپیوتر ها علاوه بر انجام محاسبات پیچیده برای نظم بخشیدن و sortکردن داده های از پیش نوشته شده استفاده میشد بر سر زبان ها افتاد.
با گذشت سالها کامپیوتر ها کوچک و کوچکتر، سریعتر و قدتمند تر شدند و در دهه ۱۹۷۰ ،توسعه ریز پردازنده ها امکان ساخت رایانه های کوچک و مقرون به صرفه را فراهم کرد که درهر جایی می‌توان از آن استفاده کرد.
با اوج گرفتن توسعه اینترنت در ۱۹۹۰نقطه عطف دیگری در تاریخ IT به وقوع پیوست. اینترنت به افراد این اجازه را می داد که به یکدیگر وصل شوند و داده های خود را در سطح جهانی به اشتراک بگذارند.
فناوری اطلاعات در ایران
با توجه به نیاز روز افزون کشور به ساخت و توسعه شبکه های کامپیوتری و ارتباطات بین آنها و در نهایت اتصال این شبکه ها به شبکه های بین المللی، فناوری اطلاعات ایران، برای دسترسی به منابع اطلاعاتی در سال ۱۳۷۸ خدمات خود را به عنوان زیر مجموعه وزارتICT آغاز کرد و همزمان با تغییر نام وزارت پست و تلگراف و تلفن به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۳۸۵ تغییراتی در شرکت های زیرمجموعه ایجاد شد، براین اساس هویت مرکز ارتباطات داده، در تابستان ۱۳۸۵ تغییر کرد و نام آن به شرکت ارتباطات داده تغییر یافت.
در تابستان سال ۱۳۸۶ با توجه به تحولات صورت گرفته در اهداف و ماموریت های شرکت، نام آن در سال ۱۳۸۷ به “سازمان فناوری و اطلاعات” تغییر یافت.
رشته فناوری اطلاعات
فارغ التحصیلان در مقطع لیسانس رشته های آی تی، مهندسی کامپیوتر، علوم کامپیوتر و دیگررشته های مرتبط می‌توانند در گرایش های مختلف این رشته برای مقطع فوق لیسانس یا کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل شوند.
این رشته گرایش های مختلف و متنوعی در مقطع کارشناسی ارشد داردکه هر کدام به زیرگرایش های دیگری تقسیم بندی می‌شوند در این مقاله سعی بر آن شده تا به معرفی چندگرایش از این رشته جذاب بپردازیم.
رشته آی تی گرایش مدیریت فناوری اطلاعات
منظور از مدیریت، نظارت وکنترل سیستم های آی تی در یک سازمان است که شامل نرم افزار، سخت افزار و شبکه می باشد. در واقع مدیران آی تی روی سیستم ها نظارت دارند و مراقب آن هستند تا سیستم های آی‌تی سازمان همواره در دسترس باشند و به خوبی کار کنند.
در ادامه این بحث به معرفی زیرگرایش های رشته مدیریت فناوری اطلاعات می‌پردازیم و علاقه مندان به این حوزه می‌توانند در مورد آن جستجو و تحقیق کنند.
رشته آی تی گرایش مدیریت فناوری اطلاعات:
- هوشمندی کسب و کار
- مدیریت پروژه های آی تی
- مدیریت منابع اطلاعاتی
- مدیریت دانش
- سیستم های اطلاعاتی پیشرفته
- ….
رشته آی تی گرایش علوم و فناوری:
موضوعی که در این رشته حائز اهمیت است اصول، الگوریتم، ابزارها و فناوری هایی است که رفتار هر نوع شبکه ای، شامل شبکه های مهندسی، اطلاعاتی، زیستی، شناختی و اجتماعی و …را در تعامل با هم مدیریت میکند. بر این اساس می توان گفت که این گرایش شامل سه حوزه زیر است:
- شبکه های اطلاعات نظیر اینترنت، اینترانت، lan
- شبکه های اجتماعی
- شبکه های زیستی
رشته آی تی گرایش پزشکی (رشته ی آی تی پزشکی):
این رشته که فناوری اطلاعات پزشکی یا آی تی پزشکی هم نام دارد، برای کسانی که دوستدار رشته پزشکی هستند اما به جنبه های بالینی آن علاقه ندارند مناسب است. این گرایش در رشته آی تی برای شما دانشی برای کار کردن به عنوان مسئول یک سیستم فناوری اطلاعات در بیمارستان ها و سیستم های سلامت را فراهم میکند. این رشته به شما این امکان را می دهد که به عنوان مهندس IT با متخصصان حوزه سلامت و بهداشت کار کنید.
مباحث مهم این رشته عبارتند از :
- واژه شناسی پزشکی
- آناتومی
- فرایند های بیماری و تشخیص بیماری
- فرایند اداری پزشکی
- سوابق پزشک الکترونیک
- مشکلات مدیریتی در سیستم های پزشکی
- …
رشته آی‌تی گرایش امنیت و اطلاعات:
با اینکه کار کردن با کامپیوتر ها بسیاری از کارهای روزمره را برای ما بسیارآسان کرده اما بحث امنیت در صورت وجود نقاط ضعف امنیتی و به سرقت رفتن اطلاعات کاربران یک بحث بسیار مهم است که منجر به به ایجاد این رشته شده است.
هک های غیر قانونی و سرقت اطلاعات، میلیاردها دلار به شرکت های بزرگ دنیا خسارت وارد میکند به همین دلیل امنیت و اطلاعات جزو رشته های مهمی است،که در دانشگاه های سراسر دنیا تدریس می شود. این رشته علاوه بر اهمیت در سازمان های تجاری از اهمیت بسیار بالایی از دیدگاه نظامی و امنیت ملی برخوردار است.
فناوری اطلاعات در تمامی رشته ها قابل استفاده است و بسیاری از رشته های دیگر مثل مدیریت کسب و کار در مقطع کارشناسی ارشد دارای گرایش فناوری اطلاعات می‌باشند.
اگر شما خواستار آن هستیدکه در این رشته تحصیل کنید، ما به شما می‌گوییم که چرا در رشته آی تی تحصیل کنید.
چرا در رشته IT تحصیل کنیم؟
این قرن، قرن انفجار اطلاعات و فناوری است و روز به روز تابش آن بیشتر می شود، قرنی است که فناوری های نوین همه چیز را تحت تاثیرخود قرار داده و حتی آن ها را کنترل میکند و لازمه آن، داشتن دانش این کار است پس اگر می‌خواهید در این رشته وحوزه ای که به آن علاقه مند هستید، تحصیل کنید، خیالتان از بابت آینده و بازار کار آن راحت باشد؛ چرا که این رشته :
- تنوع و فراوانی های شغلی زیادی دارد :
برخلاف چیزی که عموم فکر می‌کنند، این رشته تنها به تعمیر کامپیوترها و نصب برنامه ها و ویندوز محدود نمی‌شود.گرایشات موجود در این رشته به قدری متنوع و جذاب است که مسیر های شغلی متعددی را پیش روی شما می‌گذارد.
- آی‌تی رشته ای کاربردی است:
شما با تحصیل در این رشته دانشی را بدست می آورید که نه تنها در حوزه کاری و تحصیلی شما بلکه در زندگی روزمره تان هم با آن سر و کار خواهید داشت و زندگی را برای شما ساده تر و راحت تر میکند.
- این رشته انعطاف زیادی دارد:
از آنجایی که گفته شد فناوری اطلاعات تنوع شغلی خوبی دارد، بهتر است به شما بگوییم با یاد گرفتن این رشته مهم، شما می توانید به راحتی بازار کار خود را راه بیاندازید و یا می توانید برای شرکت های دولتی و یا خصوصی، تجاری، دانشگاه ها و … مشغول به کار شوید.
انعطاف در این رشته به گونه ای است که شما می توانید شغلی را انتخاب کنیدکه روزکار باشد و یا نه کار کردن در شب برای شما راحت تر است و یا دور کاری را دوست دارید. در کل IT دانشی است که با فراگیری آن، شما و علاقه تان مشخص میکنید که چگونه کار کنید.
خوبی ها و کاربرد های این رشته زیاد است و مواردی که گفته شد تنها چند نمونه کوچک از آن بود از موارد دیگر این رشته می‌توان به :
- رشته آی‌تی بازار کار داخلی و جهانی خوبی دارد.
- متخصصان آی‌تی درآمد خوب تا عالی دارند.
- در کنار این رشته به رشته های جانبی دیگری هم می‌توانید بپردازید.
- …..
اشاره نمود.
با تمامی مواردی که گفته شد و خیالتان از بابت آینده خودتان راحت شد شاید یک سوال اساسی و مهم ذهنتان را درگیر کند:
آینده آی‌تی یا فناوری‌اطلاعات رو به‌کدام سمت است؟
جهان روز به در حال پیشرفت است. پیشرفت در اقتصاد، اجتماع و سیاست در دنیای امروز شدیداً وابسته به پیشرفت در حوزه فناوری و اطلاعات است و به طورکلی جامعه ای برتر و برنده است که هرچه بیشتر به سمت توسعه فناوری و اطلاعات پیش برود.
جهان آینده با بهره گیری از فناوری های این حوزه بسیار متفاوت تر از جهانی است که امروز ما آن را میبینیم به عبارتی، فرزندان ما و نوادگان ما که در آینده متولد خواهند شد یک جامعه اطلاعاتی “information society ”
را تشکیل خواهند داد. جامعه ای که فناوری واطلاعات با زندگی فردی و اجتماعی چه در محیط کار و منزل یا تفریحات آنها پیوند خورده است و کیفیت زندگی انسان ها تحت تاثیر آن دائما در حال ارتقا است.
آینده ای که از فناوری اطلاعات تصور میشود کاربردآن در آموزش های نوین از راه دور و تغییراتی بنیادین در یادگیری انسان است، ایجاد کتابخانه های الکترونیکئ، کارت های شهروندی هوشمند، دوست های الکترونیک، شهر های هوشمند، تجارات الکترونیکی،کشورداری، درمان و تشخیص بیماری ها، مدیریت منابع انسانی، مدیریت بحران سوانح طبیعی و انسانی،کنترل منابع زیستی، حمایت از محرومان جهان تنها چند مثال از استفاده جهان آینده از آی‌تی یا فناوری و اطلاعات است.
سخن پایانی
در این مطلب کوشش شد تا نگاهی نو بر حوزه فناوری‌اطلاعات داشته باشید و بتوانید پس از خواندن این مطلب دانش خود در این زمینه را بالا برده و به سوالات زیر پاسخ دهید:
فناوری‌اطلاعات و یا آی‌تی چیست؟
تاریخچه آن کدام است؟
در ایران با چه نامی شناخته میشود؟
رشته ها و حوزه های کاری آن چیست؟
آینده فناوری‌اطلاعات چگونه خواهد شد؟
امید است که با خواندن این مطلب به سوالات ذهنی شما پاسخ داده باشیم.
دیدگاه ها
0 دیدگاه