هوش ریاضی یکی از انواع هوش‌های چندگانه است که به توانایی فرد در حل مسائل ریاضی، استفاده از منطق و تفکر تحلیلی اشاره دارد. این نوع هوش معمولاً در سنین کودکی شکل می‌گیرد و با تمرین و آموزش قابل بهبود است.

مقاله حاضر به بررسی هوش ریاضی در کودکان متمرکز است و به بررسی عوامل مؤثر بر توسعه این نوع هوش در سنین پایه‌ای می‌پردازد.

۱) بازی برای تقویت هوش ریاضی کودکان

بازی‌کردن یکی از لذت‌بخش‌ترین لحظات در دوران کودکی و حتی بزرگسالی هر فردی هست؛ زمانی که فرد در آن احساس امنیت و لذت را همزمان با هم تجربه می‌کند و از هر گونه اضطراب و ناآرامی به دور است. ولی بیشتر اوقات ما از تاثیر‌گذاری این فعالیت مهم غافل هستیم. تحقیقات دانشمندان اثبات کرده است که هنگام بازی کردن بهترین زمان برای آموزش و یادگیری هر فرد، به ویژه کودکان هست.

در این زمینه بازی‌های زیادی با هدف پرورش هوش ریاضی کودکان ابداع شده و در دسترس عموم قرار گرفته است. از جمله‌ی آن ها می‌توان به سودوکو، دومینو، فلش کارت‌ها و انواع بازی‌ها و معما‌های فکری اشاره کرد. ناگفته نماند که با توجه به پیشرفت تکنولوژی، اپلیکیشن‌ها و بازی‌های کامپیوتری زیادی نیز در بازار موجود است که به طبع مورد علاقه‌ی کودکان امروزی نیز هست.

روبیک

از اثبات‌ها و استدلال‌های هندسی گرفته تا آموزش کسر و انجام عملیات بر روی آنها، آموزش جدول ضرب یا محاسبه‌ی فاکتوریل اعداد، همه و همه بخشی از راه‌های استفاده از روبیک جهت افزایش هوش ریاضی کودکان است.

لگو

استفاده از لگو و کار با آن می‌تواند باعث ایجاد خلاقیت در فرزند شما و افزایش مهارت و هوش ریاضی کودکان در بعد فضایی و هندسی گردد.

پازل

کار با پازل‌ها افزون بر اینکه تجسم و هوش فضایی و سه بعدی کودک را پرورش می‌دهد، عاملی برای آشنایی بصری با موجودات، اشیاء و مفاهیم متفاوت و حتی افزایش هوش ریاضی کودکان نیز هست.

مونوپولی

در این بازی افزون بر اینکه کودک و نوجوان با دنیای تجارت و اقتصاد آشنا می شوند و بستری باز برای بلوغ خلاقیت و بروز نبوغ است و البته کمک بسیار زیادی نیز به افزایش هوش ریاضی کودکان خواهد بود.

۲) برنامه نویسی و افزایش هوش ریاضی کودکان

دومین راه افزایش هوش ریاضی را میتوان به برنامه نویسی ارتباط داد. در برنامه نویسی هر فرد به خوبی با روش حل‌مسئله به صورت گام به گام آشنا می‌شود و می‌آموزد که چگونه با هر پرسش رو به رو شده و با الگوریتم و روندی مشخص به آن پاسخ دهد.

این نظام فکری تاثیر قابل توجهی بر افزایش هوش ریاضی کودک و مهارت‌های حل مسئله و محاسبات عددی آنها دارد و ما را به نتیجه‌ی نهایی می رساند. در کل می‌توان گفت «فواید برنامه نویسی برای کودکان و نوجوانان» بسیار زیاد و درخور توجه است.
در زبان برنامه نویسی‌ اسکرچ، کودکان و نوجوانان به آسانی می‌توانند با مفاهیم ریاضی آشنا شوند و به صورتی خلاق در کنار طراحی و ایجاد بازی و انیمیشن، به درک بهتری از مفاهیم ریاضی و پیشرفتی قابل توجه در افزایش هوش ریاضی خود برسند.

۳)تاثیر چرتکه بر افزایش هوش ریاضی کودکان

خیلی از ما این طور تصور می‌کنیم که یادگیری چرتکه صرفا روشی برای بهبود و انجام هرچه سریع‌تر محاسبات ذهنی است؛ در صورتیکه وقتی فرزند شما در حال آموزش چرتکه هست، مراحل رشد را در سایر حوزه ها را نیز تجربه خواهد کرد. از آنجا که آموزش و کار با چرتکه، به طور همزمان هر دو نیم کره مغز را مشغول می‌کند، می‌توان گفت تاثیر بسیار شگفت انگیزی بر کودک دارد؛ از جمله هدف ما از این مقاله، یعنی تقویت و افزایش هوش ریاضی کودکان.

۴)نوشتن داستان

با این نوع فعالیت های نوشتاری برای هوش منطقی-ریاضی، فرزندان شما می توانند بر روی مهارت های نوشتاری و همچنین هوش خود کار کنند.

۵)انجام آزمایش های علمی

انجام آزمایش های علمی یکی از بهترین فعالیت ها برای توسعه هوش منطقی-ریاضی است. کودکانی که از هوش منطقی-ریاضی برخوردارند، قبلاً تمایل به انجام آزمایشات علمی برای درک چگونگی کارکرد دارند، زیرا کنجکاوی یکی از قوی ترین ویژگی های آنهاست.

۶)انجام نظرسنجی

شاید به نظر برسد که این یک بازی نیست، اما انجام یک نظرسنجی می تواند یکی از جالب ترین فعالیت های بازی ریاضی منطقی-ریاضی برای بچه ها باشد!

۷)طبقه بندی اشیاء مختلف

شما می توانید متوجه شوید که فرزندان شما حتی قبل از سن مدرسه از هوش ریاضی منطقی برخوردار هستند. اگر چنین است، می توانید از این تمرین که بر هوش منطقی ریاضی تمرکز دارد، بهره مند شوید.

از کودک خود بخواهید اشیاء مختلف را طبقه بندی کند. ممکن است بخواهید که آیتم ها را بر اساس اندازه، رنگ، شکل و غیره مرتب کنند. برای چالش برانگیزتر کردن این بازی می توانید به دو ویژگی مختلف به طور همزمان اشاره کنید، مانند قرار دادن اشیاء قرمز و مربع در سمت راست و آبی و بیضی شکل در سمت راست.

۸)انجام کار تحقیقی

این تمرین می تواند یکی از بهترین فعالیت های هوش منطقی-ریاضی برای خواندن و سازماندهی آموخته های آنها باشد!

همه بچه هایی که هوش ریاضی منطقی دارند معمولا از انجام پروژه های تحقیقاتی لذت می برند. شما می توانید این علاقه را به یک پروژه سرگرم کننده تبدیل کنید!

موضوعی را با فرزندان خود انتخاب کنید که برای آنها جالب باشد. این می تواند به سیارات، حیوانات یا هر چیزی که آنها ترجیح می دهند مربوط باشد. به آنها بگویید اطلاعات کافی را جمع آوری کنند، سپس چند کاربرگ ایجاد و سازماندهی کنند! اگر بچه های کوچکتر به کمک شما نیاز دارند می توانید راهنمایی کنید.

۹)کشیدن نقاشی از روی یک الگو

به بچه ها یک الگو نشان دهید و از آنها بخواهید ابتدا آنها را کپی کنند. پس از چند بار تکرار، از آنها بخواهید بدون نگاه کردن به تصویر نشانه ارائه شده، الگو را بکشند. بچه ها برای تکمیل این کار به حافظه و هوش خود نیاز دارند. بنابراین، آنها را تشویق کنید تا هر چند بار که ممکن است تکرار کنند تا زمانی که فراگیران بتوانند به طور مستقل الگو را ترسیم کنند.

۱۰)قوری گل قرمزی!

بله درست متوجه شدید. این جملات با کلمات مشابه هم جالب است و هم به دلیل نیاز به تمرکز موجب افزایش هوش ریاضیست.

۱۱)بازدید از موزه های علمی

بازدید از موزه های علم ممکن است راهی عجیب برای توسعه تفکر منطقی به نظر برسد، اما کمک می کند. چون کنجکاوی فرزند شما را تقویت می کند.

۱۲)حل مسائل ریاضی و علوم

یکی از بهترین راه‌ها برای ردیابی فرآیندهای فکری، ثبت آنهاست. دفعه بعد که باید صورت های مالی را ادغام کنید این کار را انجام دهید. با مشاهده این فرآیندها، متوجه مهارت های حسابی خود خواهید شد.

۱۳)یک تلسکوپ یا میکروسکوپ بخرید

از این دستگاه ها برای یادداشت برداری از چیزهای اطراف خود استفاده کنید. خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی همه را مجذوب خود می کند. برای کشف جهان ما و منظومه شمسی وقت بگذارید. شما خواهید فهمید که چگونه فرآیندهای علمی به طور طبیعی هنگام چرخش سیارات به دور خورشید رخ می دهد.

۱۴)از سوالات چگونه استفاده کنید.

یکی از بهترین راه‌ها برای توسعه جنبه‌های منطقی هوش این است که از خود سؤالاتی بپرسید.

از خود بپرسید پرده های غلتکی در خانه چگونه کار می کنند (با کمک یک سیستم قرقره کار می کنند)، DNA چیست، یا چگونه اجاق مایکروویو غذا را می پزد. این سوالات فرآیندهای تفکر منطقی را آغاز می کنند و این سبک یادگیری را توسعه می دهند.

هوش منطقی-ریاضی ممکن است در برخی از ما به اندازه برخی دیگر توسعه نیافته باشد، اما همه ما می توانیم آن را پرورش دهیم. برای شروع از این استراتژی های ساده استفاده کنید.

۱۵)تمرکز برای انجام تکالیف مدرسه

برای بهبود هوش ریاضی خود، یکی از مهمترین کارهایی که دانش آموزان می توانند انجام دهند تمرکز در کلاس و انجام تکالیف است. به طور کلی، اطلاعاتی که معلمان هر روز در کلاس ارائه می دهند، به عنوان پایه ای برای درس های آینده عمل می کند. اگر فرزند شما به دلیل بی توجهی، یادگیری یک مفهوم کلیدی را از دست بدهد، این می تواند بر عملکرد او در آینده تأثیر بگذارد.

تکالیف کلاسی و خانه ای که معلمان تعیین می کنند به گونه ای طراحی شده است که به دانش آموزان فرصتی بدهد تا مهارت های ریاضی خود را تمرین کنند و آموخته های خود را به کار گیرند. برای کمک به کسب هوش ریاضی فرزندتان، مطمئن شوید که در کلاس به او توجه کرده و تکالیف خود را انجام می دهد.

۱۶)تمرین ریاضی روزانه و اجباری

اگرچه این یک پیشنهاد ساده است، اما بسیاری از دانش آموزان اهمیت تمرین ریاضی را در هر روز درک نمی کنند. ریاضی دقیقاً مانند ورزش است که هر چه کودک شما بیشتر تمرین کند، بهتر خواهد شد. درست مانند یک مربی، می توانید هر روز یک زمان تمرین اجباری برای فرزندتان تعیین کنید.

در طول این مدت، می توانید از او بخواهید تکالیف اضافی را انجام دهد، در تست های تمرینی شرکت کند یا بازی های ریاضی انجام دهد. شما همچنین می توانید از پازل های منطقی استفاده کنید، که مهارت های حل مسئله را که در ریاضیات ضروری هستند، ایجاد و تقویت می کند.

۱۷)ثبت نام در باشگاه ها، آموزشگاه ها و مراکز ریاضی

یکی از مزایای باشگاه های ریاضی این است که دانش آموزان می توانند در یک محیط اجتماعی مطالعه کنند که می تواند نتایج یادگیری را به ویژه برای نوجوانان بهبود بخشد.

افزایش هوش ریاضی چیست و چه اهمیتی دارد؟

هوش ریاضی(منطقی) یکی از توانایی‌های هشت‌گانه‌ی ما انسان‌ها در محاسبات هست؛ و البته یکی از راه‌های  سنتی و متداول برای سنجش IQ نیز در نظر گرفته می‌شود. همه‌ی ما به طور خدادادی تا حدودی از این توانمندی برخورداریم. حال با کمی افزایش هوش ریاضی کودکان می‎‌توانیم در پردازش مفاهیم منطقی، استدلالی و انتزاعی از این توانایی به خوبی بهره ببریم و به تقویت هوش عدی در بپردازیم. مهارت‌هایی که هر کدام در آینده ضامن موفقیت در بخشی از زندگی و آینده کودکان‎‌مان است؛ از جمله:

• مهارت حل مسئله
• مهارت در حوزه های مالی و اقتصادی
• مهارت در کسب و درک سایر علوم مانند کامپیوتر، مکانیک، عمران، زیست‌شناسی، پزشکی
• و …

از سمتی دیگر همیشه شاهد دافعه و فضای سنگین و کسالت‌بار کلاس‌های آموزش در حوزه‌ی ریاضیات ، در تمام رده‌های سنی، بوده و هستیم. پیچیدگی خود مفاهیم ریاضی از یک سو و دشواری انتقال و آموزش این اصول از سوی دیگر کار را برای فعالیت در حوزه هوش ریاضی کودکان سخت می‌کند. ما در این مطلب می‌خواهیم به سمتی برویم که نه تنها افزایش هوش ریاضی کودکان را ساده و لذت‌بخش کند، بلکه برای افزایش هرچه بیشتر هوش ریاضی کودکان از تمامی آن موانع به بهترین نحو استفاده کرد.

افزایش هوش ریاضی کودکان را از کی و کجا شروع کنیم؟

اولین و بهترین فرصت برای افزایش هوش ریاضی کودکان‌مان، خانه و خانواده هست؛ خانه و خانوداه اولین، امن‌ترین و آرامش‌بخش‌ترین مکان برای یادگیری و رشد هر کودکی است. جایی که می‌توان حتی از دوران نوزادی شروع به آموزش کنیم و آینده‌ای درخشان را برای فرزندان‌مان رقم بزنیم.

آنچه مسلم است، نمی‌توان از این مسئله نیز به سادگی گذشت که ریاضیات پایه و اساس جهان هستند و در هر لحظه، هر شرایط و تک تک موقعیت‎‌های زندگی می‌توان به فراگیری و افزایش هوش ریاضی کودکان پرداخت.

افزایش هوش ریاضی کودکان در همه جا

شما در هر کجا و در هر زمانی می‌توانید به تقویت هوش ریاضی کودکان کمک کنید و در جهت افزایش مهارت‌های عددی آن‌ها عمل کنید. این جملات اصلا عجیب و دور از ذهن نیستند، چرا که به هر طرف که نگاه کنیم ریاضیات ما را احاطه کرده‌اند و ما در دنیایی از اعداد، ارقام و عملیات‌های ریاضی زندگی می‌کنیم.

افزایش هوش ریاضی کودکان در خانه

به عنوان مثال زمانی که در آشپزخانه هستید از کودک خود در درباره تعداد خوراکی‌ها، ظروف و … بپرسید. مثلا از او بخواهید با تعداد میوه‌ها عمل جمع و تفریق را انجام دهد یا با استفاده از حبوبات اشکال اعداد را رسم کند. یا می‌توانید درباره تعداد چراغ‌های روشن یا خاموش خانه از او بپرسید..

حتی می‌توان زمان مرتب کردن کمد لباس‌های کودک، از او درخواست کنید تعداد پیراهن یا شلوار‌هایش را بشمارد. این مثال‌ها شاید ساده به نظر بیایند اما یکی از موثرترین روش‌ها برای افزایش هوش ریاضی کودکان هستند. همچنین میتوان درخانه دوره های برنامه نویسی را مشاهده و یادگرفت که این امر در تقویت هوش ریاضی کودک کمک میکند

افزایش هوش ریاضی کودکان در خیابان

در خیابان می‌توانید از فرزندتان بخواهید پلاک خانه‌ها و وسایل نقلیه یا تعداد درختان و مغازه ها را جمع و تفریق کنید. البته برای اعدادی با تعداد ارقام بالا، می‌توانید از او بخواهید این عملیات را به صورت یک در میان یا دو در میان انجام دهد. با انجام تمامی این کار‌ها می‌توان به افزایش هوش ریاضی کودکان کمک کرد.

افزایش هوش ریاضی کودکان هنگام خرید

در هنگام خرید می‌توانید درباره تعداد کالا های موجود در قفسه ها از کودک خود بپرسید یا از او بخواهید هر کالایی که وارد سبد خرید شما می‌شود را بشمرد؛ با این کار نه تنها به تقویت هوش ریاضی کودکان کمک کرده‌اید، بلکه از نا آرامی‌ای که گاهی اوقات آنها در فروشگاه دارند، جلوگیری می‌کنید.

افزایش هوش ریاضی کودکان زمان تفریح

زمان‌هایی که به همراه خانواده به تفریح و گردش می‌روید هم می‌توان پرورش هوش ریاضی کودک از یاد نبرد. به عنوان مثال از فرزند خود درخواست کنید تا تعداد گل‌ها، پروانه ها و یا هر چیز قابل شمارشی را که در اطرافش می‌بیند، بشمارد. حتی می‌توانید قبل و بعد از اینکه خوراکی‌های اردو خود را نوش جان کردید از او بخواهید تفاوت تعداد آنها را محاسبه کند.

سخن پایانی

کلام آخر اینکه، امروزه جهانیان باور دارند که دنیا بر ریاضیات استوار شده‌است و منشاء و اساس هر چیز را می‌توان در دنیای ریاضی جست‌ و جو کرد. از طرفی هم نظم و منطق موجود در این مبحث بنیادی، کلیدی راه گشا برای حل بسیاری از مسائل و مشکلات روزمره است؛

پس می‌توان گفت به هر ا‌ندازه که در زمینه‌ی افزایش هوش ریاضی کودکان برای فرزندان‌مان سرمایه گذاری کنیم، در آینده شاهد رشد و شکوفایی آنها خواهیم بود.
هر چند که بهتر است ناگفته نماند، هر آنچه درباره ریاضیات و افزایش هوش ریاضی کودکان گفتیم، تقریبا محدود به فعالیت‌های نیم کره‌ی چپ مغز آنها می شود و هرگز نباید پرورش دو نیم کره مغز کودکان، که مانند دو بال برای یک پرنده است، را به طور همزمان از یاد برد. در این راستا پیشنهاد می‌کنم مقاله‌ی چگونه خلاقیت کودک خود را افزایش دهیم را مطالعه کنید.