فهرست مطالب
امروزه کودکان و نوجوانان توسط تلفن‌های هوشمند، بازی‌های و سرگرمی‌های ویدئویی، وب سایت‌ها و حتی انواع ربات‌ها احاطه شده‌اند، که میتوان تمام این‌ها از فواید و محصولات مهارت برنامه‌نویسی به شمار آوریم.
آنچه این فناوری‌ها را به حرکت در می‌آورد، نرم‌افزار یا برنامه‌های رایانه‌ای هستند که با برنامه‌نویسی ایجاد می‌شوند. کودکان و نوجوانان باید بدانند آنچه که در هنگام استفاده از فناوری رخ می‌دهد جادویی نیست و خود آنها نیز می‌توانند برنامه‌هایی را ایجاد کنند که مفید بوده و کاربردی داشته‌باشد.
اما دانستن آنچه در زیر سطح بیرونی فناوری مدرن اتفاق می‌افتد تنها یکی از فواید برنامه‌نویسی کودکان است. بسیاری از فواید دیگر، مربوط به یادگیری نحوه‌ی تفکر و پرورش مهارت‌هایی است که در آینده به آنها احتیاج دارند. حال به بررسی فواید برنامه‌نویسی کودکان و نوجوانان خواهیم پرداخت.
وقتی یک کودک یا نوجوان اقدام به نوشتن برنامه‌ای می‌کند، در مرحله‌ی اول می‌آموزد راه‌حل‌های مختلفی برای حل یک مسئله وجود دارد و باید به دنبال بهترین راه حل باشد. مهارت حل مسئله جزء مهم ترین فواید برنامه‌نویسی برای کودکان و نوجوانان است.(این مورد از مهمترین فواید برنامه نویسی کودکان می باشد)
زمانی که کودک یا نوجوان موفق به نوشتن برنامه‌ای هر چند ساده و پیش پا افتاده می‌شوند، در صورتی که برنامه به درستی کار کند، او به خود می‌بالد و افتخار می‌کند و در نتیجه‌ی آن اعتماد به نفسش افزوده می‌شود. آن زمان برای حل مسایل پیچیده‌تر آماده می‌گردد. تقویت اعتماد به نفس را نیز میتوان از مهمترین فواید برنامه‌نویسی برای کودکان و نوجوانان برشمرد.
برنامه‌نویسی یکی از راه‌های افزایش خلاقیت است. نوجوانان برای حل مسئله از روش‌های مختلف استفاده می‌کنند که نشا‌ن‌دهنده‌ی افزایش خلاقیت آنها است. این تلاش و پیگیری برای یافتن بهترین راه حل، خلاقیت را شکوفا می‌سازد.
مزایا و فواید برنامه‌نویسی محدود به شغل آینده یا جذابیت‌های کدنویسی نمی‌شود؛ بلکه سبب افزایش مهارت‌های علمی از جمله ریاضی خواهد شد. نوجوانان برای حل برخی از مسائل باید از ریاضیات استفاده کنند و همان منطق ریاضی را تبدیل به کد نمایند.
از با ارزش‌ترین فواید برنامه‌نویسی برای کودکان و نوجوانان آشنایی با کامپیوتر است. نوجوان به واسطه‌ی کار با کامپیوتر و برخورد با مسائل فنی آن، کم کم می‌آموزد چطور مشکلات کامپیوتر خود را برطرف کند. گذر زمان سبب افزایش دانش کامپیوتری او می‌شود.
نوجوان قبل از شروع برنامه‌نویسی باید به روش‌های حل مسئله فکر کند. با بررسی و تحلیل مسائل باید مشکلات را پیش‌بینی کند. سپس بهترین راه حل را انتخاب کند. با گذر زمان قدرت تحلیل او افزایش می‌یابد. به‌به به این همه فواید برنامه‌نویسی برای کودکان و جوانان، قدرت تحلیل مسائل نه تنها در برنامه‌نویسی بلکه در زندگی روزمره هم بسیار کاربردی است.
فرزند شما مهارتی را کسب می‌کند که بسیاری از هم سن و سالان او از این مهارت محروم هستند. در آینده به او مزیت رقابتی ویژه‌ای در دانشگاه، نزد مدیر، حتی خدمت سربازی می‌دهد.
اثرات یادگیری برنامه‌نویسی محدود به زمان حال نیست. جدای از عادات خوبی که در فرزندانمان ایجاد می‌کند، در آینده نیز چه از نظر شغلی، شخصیتی و حتی اجتماعی به کمک آنها می‌آید.
در عصر امروز همه چیز به سمت الکترونیکی شدن می‌رود. این امر سبب افزایش موقعیت‌های شغلی برای برنامه‌نویسان شده‌است. نوجوانانی که به یادگیری برنامه‌نویسی می‌پردازند، از همان سنین جوانی می‌توانند موقعیت‌های شغلی فراوانی را برای خود دست و پا کنند. تجربه در میزان کسب درآمد برنامه‌نویسان امر مهمی است.
زمانی که کودک در پی حل مسئله راه های مختلف را بررسی کند و راحتترین راه را انتخاب نکند به انعطاف پذیری دست پیدا کرده است.
زمانی که کودک در مقابل یک چالش بزرگ قرار می گیرد با مقاومت به دنبال کوچک کردن چالش بزرگ به بخش های کوچکتر می رود و به مرور مسئله را حل می کند.
از نظر مایکل رسنیک دانشمند دانشگاه ام آی تی، کودکانی که مقدمات برنامه نویسی را نمی دانند بی سوادند.
حتی اگر ساده ترین کد نویسی توسط کودک انجام داده شود لذت زایدالوصفی برای او رقم خواهد زد.
وقتی کودک شما باید به زبان انگلیسی، کدنویسی کند و مسئله را حل کند و یا برای حل مشکلش به زبان انگلیسی در گوگل سرچ کند، خود به خود موجب تقویت زبان انگلیسی او شده اید.
برای دوری کودک از یادگیری کامپیوتر صرفا برای بازی و وقت گذرانی، میتوان یادگیری برنامه نویسی را جایگزین نمود تا علاوه بر آن کامپیوتر هم توسط کودک آن هم به شکل هدفمند یادگرفته شود.
پشتکار یکی از برجسته ترین فواید برنامه‌نویسی است چراکه گاهی برای حل یک مسئله کوچک میبایست روزها زمان مداوم گذاشت.
وقتی کودک برای حل مسئله می بایست از بین چند راه حل یکی را انتخاب کند به مرور قدرت تصمیم گیری بهتری پیدا خواهد کرد
کودک برنامه نویس شما تبدیل به فردی خواهد شد که فقط مصرف کننده برنامه های مختلف که روزانه همه با آن کار می کنیم، نخواهد بود بلکه از نحوه کار و ارتباط آنها با هم و ایرادات آنها نیز آگاه می شود.
در ادامه مورد بالا وقتی کودک برنامه نویس به ایرادات برنامه های اشاره شده در مورد ۱۸ پی برد، حال با ارائه راهکار حتی می تواند کارآفرینی کند.
کودک برنامه نویس برای حل مسائل بزرگ نیاز به همفکری و تقسیم وظایف خود با دیگران می کند و اینگونه مهارت کارتیمی را می آموزد.
مورد ۲۰ در نهایت موجب تقویت ارتباطات اجتماعی کودک می شود.
کودکی که بتواند با برنامه نویسی خلق کند و مسئله حل کند حتما در میان دیگر هم سالانش از جایگاه اجتماعی خوبی برخوردار خواهد بود.
در حال حاضر، دنیا نه تنها با کمبود آب، صلح، انسانیت و آرامش مواجه است بلکه با کمبود چیز دیگری تحت عنوان برنامه‌نویس نیز مواجه می‌باشد و به نظر هم می‌رسد که با فراگیرتر شدن فناوری‌هایی همچون اینترنت اشیاء یا هوش مصنوعی، این کمبود بیش از این احساس گردد.
در واقع، با توجه به اینکه دنیا بیش از پیش به سوی فناوری‌های جدید پیش می‌رود، این نیاز احساس می‌گردد تا دانش‌آموزان و دانشجویان نیز بیش از گذشته با نحوه‌ی کار کردن این فناوری‌ها آشنا شوند و یکی از راه‌های این آشنایی، آموزش اصول برنامه‌نویسی است. حال ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که «فرزندم اصلاً به برنامه‌نویسی علاقه‌ای ندارد، پس چرا باید برنامه‌نویسی یاد بگیرد؟» و یا «فرزند من دوست دارد نقاش شود، چرا باید او را مجبور به یادگیری برنامه‌نویسی کنم؟»
در پاسخ به سؤالاتی از این دست بایستی گفت که آمار و ارقام حاکی از آن است که داشتن پیش‌زمینه در علوم کامپیوتری به خصوص برنامه‌نویسی، در حال حاضر به عنوان یک برگ برنده در زمینه‌ی یادگیری سایر مهارت‌ها محسوب می‌شود و در آینده‌ای نه چندان دور، نیاز به داشتن چنین برگ برنده‌ای پررنگ‌تر هم خواهد شد.
مادامی که ما و کودکان‌مان صرفاً از کامپیوتر، لپ‌تاپ و ابزارهای هوشمندی همچون موبایل و تبلت برای بازی، چت، حضور در شبکه‌های اجتماعی و … استفاده می‌کنیم، به هیچ وجه نمی‌توانیم خود را نسلی از عصر تکنولوژی بنامیم چرا که در چنین شرایطی ما و کودکان‌مان صرفاً مصرف‌کنندهٔ تکنولوژی هستیم.
به عبارت دیگر، کودکی که بلد است چگونه ایمیل ارسال کند، با دوستان خود چت کند، در نرم‌افزارهای پیام‌رسان عضو شده و با سایر کاربران به تعامل بپردازد و … را هرگز نمی‌توان کودکی دیجیتالی نامید؛ بلکه کودکی را میتوان کودک عصر دیجیتال نامید که بتواند عنان گجت‌های دیجیتال را در دست گیرد، از طریق آنها یاد بگیرد و نوآوری به خرج دهد و به طور کلی مصرف‌کنندهٔ صِرف نباشد.
در دهه‌های گذشته، گفته می‌شد هر فردی که زبان و کامپیوتر بلد نباشد به نوعی بی‌سواد است اما Mitchel Resnick، دانشمند مطرح علوم کامپیوتری دانشگاه MIT و مدیر بخش گروه Lifelong Kindergarter در MIT Media Lab و همچنین خالق زبان برنامه‌نویسی Scratch که مخصوص کودکان هشت سال به بالا است، اعتقاد دارد که:
در قرن بیست و یکم هر بچه‌ای که اصول برنامه‌نویسی رو بلد نباشه بی‌سواد محسوب میشه!
آقای رسنیک با بیش از سی سال تجربه در این حوزه، بر این عقیده استوار است که برای ایجاد یک فضای یادگیری خلاقانه، باید محیطی آموزشی برای کودکان ایجاد کرد که دربرگیرنده‌ی پروژه‌های عملی، کار گروهی، بازی و سرگرمی باشد تا هرگونه خستگی و کسالت از فضای آموزشی حذف گردیده و کودکان با شور و شوق دست به یادگیری مسائل جدید بزنند.
به عبارت دیگر، پیش از هر چیز باید فضایی برای بچه‌ها ایجاد گردد تا بتوانند پروژه‌هایی واقعی ایجاد کنند اما در عین حال این پروژه‌ها باید به گونه‌ای تفویض شوند که با علائق کودک هم‌خوانی داشته‌باشند چرا که تجربه نشان داده اگر کودک به چیزی علاقمند باشد، مدت زمان بیشتری را برای سر و کله زدن با آن سپری کرده و حتی اگر به مشکلی هم برخورد کند، به سادگی دست از کار نخواهد کشید! متودولوژی‌های آموزشی به کار گرفته شده در مورد کودکان حاکی از آنند که بچه‌ها در قالب کارهای گروهی و تیمی، چیزهای جدید را بهتر یاد می‌گیرند و این یادگیری زمانی دوچندان می‌شود که آمیخته با بازی و سرگرمی باشد.
لزوم یادگیری برنامه‌نویسی برای نسل‌های جدید منجر گردیده تا کشورهای تراز اول دنیا تمام تلاش خود را به کار بندند تا بستری برای رشد، توسعه و خودباوری نسل جدید در زمینه‌ی علوم کامپیوتری به‌خصوص برنامه‌نویسی فراهم سازند و شاهد این ادعا هم شکل‌گیری سازمان‌هایی غیرانتفاعی همچون code.org و غیره است که جنبشی به منظور آموزش کاملاً رایگان اصول برنامه‌نویسی به کودکان علاقمند به راه انداخته‌اند.
اما اتفاق خوب و مثبتی که افتاده، این است که با ترجمه و بازبینی یکی از بهترین زبان‌های برنامه نویسی کودکان و نوجوانان به فارسی، شرایط برای برنامه‌نویسی با زبان مادری برای کودکان و نوجوانان ایرانی نیز به بهترین شکل فراهم شده است
و با این اقدام کودکان ایرانی نیز از ۸ سالگی می‌توانند به راحتی و به زبان فارسی برنامه‌نویسی کنند.
نام این زبان برنامه‌نویسی تصویری مخصوص کودکان و نوجوانان اسکرچ است، که کودکان ایرانی می‌توانند در محیط کاملا فارسی شده‌ی آن، با هر وسیله‌ای اعم از رایانه، لپ تاپ و یا حتی تبلت و موبایل به رایگان برنامه‌نویسی را شروع کنند.
در این شیوه‌ی برنامه‌نویسی بچه ها لازم نیست حتی یک خط کدنویسی کنند.
بلکه فقط کافی است تا مفاهیم برنامه‌نویسی را بیاموزند و به روشی جذاب فقط با کشیدن کدها و چسباندن آن ها به یکدیگر، ایده‌های خود را بسازند.
بچه‌ها با این برنامه می‌توانند انواع بازی‌ها، انیمیشن‌ها، داستان‌های مصور و برنامه‌های تعاملی را بسازند و حتی ربات‌ها را نیز برنامه‌نویسی کنند و به صورت هدفمند در استفاده از فناوری زمان خویش را صرف کنند.
نکته ای که در پایان خوب است به آن توجه کنیم این است که از نظر کارشناسان آموزشی، یادگیری برنامه‌نویسی در عصر حاضر مانند یادگیری خواندن و نوشتن است. همان‌طور که قرار نیست هر فردی که خواندن و یادگیری خواندن و نوشتن و یا یادگیری یک زبان جدید دریچه‌های بیشتری از دانش را روبه روی نوشتن یاد می‌گیرد در آینده یک نویسنده یا شاعر شود، قرار نیست تمامی بچه‌ها با یادگیری برنامه‌نویسی در آینده یک برنامه‌نویس حرفه‌ای شوند. در حقیقت افراد باز می‌کند، از این حیث فارغ از اینکه بچه‌ها در آینده چه شغلی داشته‌باشند تمامی افراد با یادگیری برنامه‌نویسی فرصت‌های بیشتری برای یادگیری خواهند داشت و می‌توانند بیشتر و بهتر یاد بگیرند.
برای مطالعه بیشتر مقاله ۳ نوجوان برنامه‌نویس را مطالعه نمایید .
را مطالعه فرمایید .
نابغه‌ساز در پاییز 97 با رویکرد تسهیل برنامه‌نویسی برای کودکان و نوجوانان پدید آمد. تیم نابغه‌ساز از ابتدای سال 96 به دنبال راهی برای آموزش برنامه‌نویسی به زبان ساده برای کودکان و نوجوانان بودند. در این راه نرم‌افزارها و برنامه‌های متنوعی توسط این تیم مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت.
سلام و عرض ادب
فواید برنامه‌نویسی چه تاثیری در اینده فرزندان دارد ؟
سلام خداقوت
بطورکلی فواید برنامه‌نویسی برای کودک چیه ؟؟
و اینکه برنامه نویسی برای کودکان چه اهمیتی داره ؟؟؟
سلام خانم قنبری
برنامه‌نویسی فایده های خیلی زیادی داره برای کودکان که در این مقاله فقط به چندتا از فواید اصلی اشاره شده.
امروزه برای هر کودکی لازمه که یه زبان‌برنامه نویسی بلد باشه تا در اینده بتونه خودشو با تکنولوژی هماهنگ کنه
برنامه نویسی و استفاده ی مداوم از کامپیوتر برای بچه ها ضرر نداره؟
سلام
در هر چیزی تعادل توصیه میشه و افراط و تفریط باعث ضرره. اما باید بپذیریم که تا حد قابل توجهی از دنیا و زندگی ما رو کامپیوتر ها گرفتن و ما در طول روز مدام با اون ها سر و کله می زنیم. پس بهتره که این استفاده ی روزمره را جهتدار و هدفمندش کنیم.